abstract
| - right|thumb|250px|Kamienica Lejba Osmosa right|thumb|250px|Przejazd bramny i fragment podwórka Kamienica Lejba Osmosa – to czteropiętrowa i jednopodwórzowa kamienica położona na Woli, przy ul. Twardej 28, narożna z ul. Ciepłą (nr 1). Dziś jest jedyną pozostałością historycznego przebiegu ulicy Twardej w tej okolicy. Kamienica powstała na początku XX wieku, około 1910 roku. Do II wojny światowej większość jej mieszkańców stanowili Żydzi. Jak pisze Jerzy Kasprzycki w III tomie Korzeni Miasta, w 1936 roku kamienica dawała z czynszów dochód ponad 5 tysięcy złotych. Za mieszkanie czteropokojowe z kuchnią i łazienką właściciel pobierał 180 złotych, a za jednoizbowe w suterenie – 19 złotych. Na parterze znajdowały się rozliczne sklepy: wędliniarnia, jatka, sklep nabiałowy, zakład fryzjerski oraz skład wina. We względnie dobrym stanie przetrwała II wojnę światową, jako jedyna kamienica przy tej ulicy o charakterystycznym przebiegu. Po wojnie nie była remontowana, przeznaczona na mieszkania kwaterunkowe. Kiedy w latach 60. XX wieku przebudowano zbieg ulicy Prostej i ul. Marchlewskiego (dziś al. Jana Pawła II), tworząc rondo ONZ, kamienica znalazła się w nietypowym położeniu względem ulicy, do której przynależy adresowo. Jej numer przypisany jest do ulicy Twardej, która od tamtego momentu faktycznie tamtędy nie przebiega – w wyniku przebudowy ul. Twarda straciła historyczny odcinek między al. Jana Pawła II a ul. Prostą. W styczniu 2009 roku z parteru kamienicy wyprowadziły się wszystkie punkty usługowe, w tym sklep spożywczy i punkt ksero, wykwaterowani zostali wszyscy mieszkańcy i najemcy. Wejście na posesję zostało ogrodzone, a okna parteru zamurowano. Dzielnica Wola wystawiła ją na sprzedaż, budynkowi grozi wyburzenie, a w jego miejscu, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, może powstać nawet 180-metrowy wieżowiec. Ostatecznie w rejestrze zabytków znalazła się jedynie elewacja frontowa kamienicy i tylko ona powinna zostać zachowana.
|