abstract
| - [[Plik:Biurowiec Prezydium Rządu wewnątrz.JPG|right|thumb|250px|Biurowiec Prezydium Rządu]] Marek Leykam (właściwie Maurycy Jan Lewiński, ur. 4 września 1908 w Warszawie, zm. 27 lutego 1983 w Warszawie), wybitny architekt doby modernizmu, historyk sztuki. W latach 1919-1927 uczył się w gimnazjum im. Stefana Batorego. Jeszcze w latach szkolnych (1925-1926) uczęszczał na kurs wieczorowy do szkoły Malarstwa i Zdobnictwa przy Placu Teatralnym, a w latach 1926-1927 na kurs do szkoły Sztuk Pięknych im. W. Gersona. Działalność jako architekt rozpoczął w 1933 roku. W kolejnych latach brał udział w wielu konkursach, gdzie jego projekty zdobywały liczne nagrody. Po zakończeniu studiów aż do wybuchu wojny zajmował się także publicystyką. Jego artykuły ukazywały się w "Arkadach", "Architekturze i Budownictwie" oraz w "Plastyce". Po udziale jako oficer w walkach września 1939 roku w Polsce, a następnie w kampanii 1940 roku we Francji, znalazł się w Szwajcarii, gdzie został internowany wraz z całą 2 Dywizją Strzelców Pieszych. Obronił tam pracę doktorską na Politechnice w Zurychu. Po powrocie do kraju zajął się pracą naukową – był profesorem Politechniki Warszawskiej. Pracował też przy planowaniu przestrzennym i w biurach projektów. Zaprojektował wiele obiektów użyteczności publicznej oraz liczne zakłady przemysłu ciężkiego i motoryzacyjnego. Budynki, które projektował po wojnie, nazwano "żyletkowcami". Są to pierwsze w Polsce przykłady konsekwentnej postawy strukturalnej, obejmującej swymi kategoriami wszystkie elementy dzieła architektury. Był też autorem licznych prac konkursowych, teoretycznych oraz skryptów w zakresie historii architektury średniowiecznej. Wraz z zespołem z biura "Motoprojekt" otrzymał Nagrodę Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych za wybitne osiągnięcia. Za udział w walkach we Francji otrzymał Croix de Guerre z Gwiazdą, Croix du Combatant i Médaille des Evadés. W Polsce został odznaczony krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem X-lecia i innymi odznaczeniami. Jego grób znajduje się na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim.
|