| abstract
| - [[Plik:Kościół_św_Marcina_Braun_Hohenberg.jpg|thumb|300px|Kościół na miedziorycie z dzieła Civitates orbis terrarum (rok 1618)]] Kościół św. Marcina - najstarszy i do 1135 roku jedyny kościół parafialny na lewobrzeżnych obszarach Poznania. Dokładna data erekcji parafii nie jest znana. Z tej parafii wydzielono parafię św. Marii Magdaleny i parafię św. Gotarda . O parafii wspomina się w zachowanym dokumencie z 1244 roku kiedy to Kapituła odstąpiła księciu Przemysłowi I tereny parafii św. Marcina i św. Gotarda na lokację miasta
- Kategoria:Zabytkiright|thumb|250px|Fasada kościoła św. Marcina right|thumb|250px|Wnętrze kościoła św. Marcina [[Plik:Piekarska (widok na kościół św. Marcina).JPG|right|thumb|250px|Kościół św. Marcina widziany z ul. Piekarskiej]] Kościół św. Marcina - jedna z trzech świątyń położona w granicach Starej Warszawy (Stare Miasto), przy ulicy Piwnej 9/11. Współcześnie wraz z sąsiednim klasztorem należy do sióstr Franciszkanek Służebniczek Krzyża. Kościół św. Marcina jest obiektem bazylikowym, trójnawowym, ze sklepieniem beczkowym w nawie głównej. Posiada kruchtę z wejściem do nawy głównej, nadbudowaną chórem oraz prostokątne prezbiterium z wejściem do dwuizbowej zakrystii. Nawy boczne zakończone są kaplicami: od strony południowej kaplicą św. Franciszka z przejściem do prezbiterium; od strony północnej kaplicą Matki Bożej Bolesnej z kopią obrazu znajdującego się do II wojny światowej w ołtarzu głównym. W nawie głównej znajduje się zejście do podziemnej kaplicy poświęconej poległym w czasie powstania warszawskiego. Pod kościołem a także pod całym obiektem klasztornym znajdują się częściowo zasypane piwnice kościoła i klasztoru. Kościół został ufundowany wraz z klasztorem w pierwszej połowie XIV wieku, w 1353 lub 1354 roku, choć niektóre przekazy wspominają o wcześniejszej, drewnianej budowli w tym miejscu. Pierwotnie był orientowany, z wejściem od strony murów miejskich. Przebudowany kilkakrotnie, w XV wieku zyskał murowaną formę gotycką, w XVII (1631-1636), podczas której zyskał bogatą fasadę barokową od strony ul. Piwnej, wtedy też nastąpiła zmiana orientacji kościoła z ołtarzem zwróconym w kierunku zachodnim. Architektem przebudowy był Włoch Jan Spinola. Kolejna przebudowa miała miejsce w I połowie XVIII wieku pod okiem Karola Baya. Po kolegiacie św. Jana była to najbardziej znana świątynia warszawska. Wynikało to z odbywania na wirydarzu miejscowego klasztoru augustianów sejmików szlachty ziemi mazowieckiej. Bogactwo zespołu klasztornego wynikało także z licznych odpustów jakim obdarowane były trzy ołtarze: główny - św. Marcina i Matki Bożej Bolesnej (z obrazem Matki Bożej Bolesnej), boczne - św. Ducha i św. Doroty. Nad prezbiterium znajdował się żyrandol ozdobiony figurą Najświętszej Maryi Panny oraz jelenim porożem. Przedwojenne bogate wyposażenie barokowe uległo całkowitemu zniszczeniu. Nieliczne sprzęty zostały odnalezione pod gruzami, m.in. bogaty gotycki kielich mszalny. Powojenny wystrój świątyni został zaprojektowany oraz wykonany przez s. Almę Skrzydlewską - Franciszkankę Służebnicę Krzyża, mieszkankę klasztoru. Na uwagę zasługują przede wszystkim stacje drogi krzyżowej, wykonane techniką sgraffito. Kościół oraz klasztor należał do zakonu augustianów praktycznie od momentu powstania aż do kasaty zakonu w ramach represji po powstaniu styczniowym. Obiekt przeszedł wtedy pod opiekę archidiecezji warszawskiej. Po II wojnie światowej planowano urządzić w kompleksie Ministerstwo Kultury i Sztuki, Muzeum Zniszczeń Wojennych a nawet Muzeum Ateizmu. W 1956 roku Prymas Polski Stefan kard. Wyszyński uzyskał zgodę na przekazanie świątyni i klasztoru Siostrom Franciszkankom Służebnicom Krzyża. Ich staraniem kompleks został podniesiony z ruin i przekształcony w Dom Generalny Zgromadzenia oraz miejsce pracy nad ociemniałymi, siostry posiadają m.in. dom opieki w Laskach koło Warszawy. 24 maja 1977 roku rozpoczęła się w kościele dwutygodniowa głodówka opozycjonistów na rzecz uwolnienia zaaresztowanych robotników. Uczestniczyli w niej m.in. Bohdan Cywiński, o. Aleksander Hauke-Ligowski OP, Henryk Wujec, Stanisław Barańczak. Tadeusz Mazowiecki pełnił wówczas funkcję rzecznika prasowego głodujących. W administracji kościelnej świątynia jest rektoratem znajdującym się na terenie parafii katedralnej. Pierwszym rektorem był ks. Bronisław Dembowski. Kiedy w 1992 r. ks. Dembowski został mianowany biskupem włocławskim rektorem ustanowiono ks. Andrzeja Gałkę. W latach 2007-2009 odremontowana została fasada kościoła i klasztoru, podczas której odtworzono zostaną także na fasadzie figury św. Augustyna, św. Stanisława Biskupa (na dole), św. Augustyna z Novello i Izajasza Bonera (na górze), dzieła Jana Jerzego Plerscha Z kościołem związane są pierwsze grupy Odnowy w Duchu Świętym w Polsce. Kościół św. Marcina pełni tradycyjnie istotne role związane z nabożeństwami ekumenicznymi oraz duszpasterstwem środowisk warszawskiej inteligencji (rektorzy kościoła są każdorazowo duszpasterzami Klubu Inteligencji Katolickiej).
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)