| abstract
| - Cesarskie i Królewskie Siły Zbrojne - w oryg. Kaiserlich und Königlich Wehrmacht, stanowią zbrojne ramię Monarchii Austro-Wegier, są obecnie jedną z najlepszych i największych armii świata. Funkcjonuje na podstawie C. i K. Dekretu nr 46 o C. i K. Siłach Zbrojnych, a także innych aktów prawnych. W skład C. i K. Sił Zbrojnych wchodzą:
* Wojska liniowe (Heer),
* Marynarka wojenna (Kriegsmarine),
* Siły powietrzne (Luftfahrtruppen)
* Wojska obrony krajowej (Landwehr, Honved, Domobrana),
* Pospolite ruszenie (Landsturm), powoływane na czas wojny. Nadrzędną instytucją dla armii jest Armee Oberkommando (w skrócie AOK, pol. Naczelna Komenda Armii) składająca się z Monarchy oraz Szefa Sztabu Generalnego. Istnieje oprócz tego Sztab Generalny zajmujący się planowaniem działań w czasie pokoju. Nad zaopatrzeniem Sił Zbrojnych czuwa natomiast Ministerstwo Wojny. Konflikty językowe rozwiązane są następująco:
* W Wojskach Liniowych, Marynarce Wojennej, Siłach Powietrznych i Landwehrze obowiązującym językiem komendy jest niemiecki,
* W Honvedzie obowiązującym językiem komendy jest węgierski,
* W Domobranie obowiązującym językiem komendy jest chorwacki. Ponadto, jeżeli 20% żołnierzy danego regimentu mówi w jakimś języku, automatycznie obowiązuje on w tymże regimencie jako język pułkowy. De facto język rozumie się pod pojęciem używanych sformułowań czysto wojskowych, jak np. stopnie czy nazwy jednostek. Ponadto wojskom obrony krajowej podlega Żandarmeria, pełniąca w Austro-Węgrzech rolę policji tam, gdzie nie funkcjonują Dyrekcje Policji. Terytorialnie armia austro-węgierska dzieli się na 16 Okręgów Wojskowych, które funkcjonują jako Korpusy. Standardowy skład Korpusu to:
* Dwie dywizje Piechoty Liniowej,
* Jedna dywizja Wojsk Ochrony Krajowej,
* Jedna pancerna dywizja kawalerii,
* Odwody,
* oraz związki pozadywizyjne. W ramach tych jednostek w Austro-Węgrzech istnieją następujące regimenty piechoty:
* 102 Cesarskie i Królewskie Regimenty Piechoty,
* 4 Bośniacko-Hercegowińskie Regimenty Piechoty,
* 4 Tyrolskie Regimenty Strzelców Cesarskich, przy czym Landwehra posiada 37 jednostek wojskowych o randze Regimentów, zaś Honved i Domobrana posiadają razem 32 jednostki wojskowe o randze Regimentów. Oprócz wyżej wymienionych formacji w skład armii wchodzi również:
* 29 samodzielnych batalionów strzelców (Feldjäger),
* 1 samodzielny bośniacki batalion strzelców (Feldjäger). Ponadto na czas wojny przewiduje się powołanie 41 Regimentów Pospolitego Ruszenia z Królestw i Krajów w Radzie Państwa Reprezentowanych oraz 47 Regimentów z Krajów Korony Św. Stefana. Natomiast kawaleria składa się z:
* 15 Regimentów Dragonów (czołgi ciężkie),
* 16 Regimentów Huzarów (czołgi średnie),
* 11 Regimentów Ułanów (czołgi lekkie),
* 10 Regimentów Huzarów (czołgi średnie) Honvedu,
* 6 Regimentów Ułanów (czołgi lekkie) Landwehry,
* 1 Dywizjon Dalmatyńskich Strzelców Konnych (kawaleria powietrzna),
* 1 Dywizjon Tyrolskich Strzelców Konnych (kawaleria powietrzna),
* 47 Szwadronów Kawalerii Pospolitego Ruszenia z siedzibą na Węgrzech. Jednostki artylerii dzielą się na:
* Artylerię polową,
* Artylerię forteczną. Poza wymienionymi rodzajami broni istnieją także inne służby pomocnicze nie biorące bezpośredniego udziału w działaniach:
* 16 dywizjonów taborów,
* 27 oddziałów sanitarnych,
* 18 szpitali polowych,
* 7 szpitali Honvedów,
* 14 komend krajowych Żandarmerii Landwehry,
* 8 dystryktów Żadnarmerii Honvedu i Domobrany,
* 1 bośniacko-hercegowiński korpus Żandarmerii,
* 1 Wojskowo-Policyjny Korpus Strażniczy. Stopnie wojskowe wojsk lądowych, rozpoczynając od najniższego, to:
* Infanterist; Husar/Dragoner/Ulan; Kanonier (piechur; huzar/dragon/ułan; kanonier) = Honvéd, Huszár, Tüzér,
* Gefreiter; Patrouilleführer; Vormeister (starszy szeregowy; dowódca patrolu lub starszy huzar/dragon/ułan; starszy kanonier) = Örvezetö, Járörvezetö, Főtüzer,
* Korporal (kapral) = Tizedes,
* Zugsführer (plutonowy) = Szakaszvezetö,
* Feldwebel; Wachtmeister; Feuerwerker (sierżant; wachmistrz; ogniomistrz) = Örmester, Örmester, Tüzmester,
* Stabsfeldwebel; Stabswachtmeister; Stabsfeuerwerker (sierżant sztabowy; wachmistrz sztabowy; ogniomistrz sztabowy) = Törzsörmester, Törzsörmester, Törzstüzmester,
* Offizierstellvertreter (młodszy chorąży) = Tiszthelyettes,
* Fähnrich (chorąży) = Zászlós,
* Leutnant (podporucznik) = Hadnagy,
* Oberleutnant (porucznik) = Főhadnagy,
* Hauptmann; Rittmeister (kapitan; rotmistrz) = Százados,
* Major (major) = Őrnagy,
* Oberstleutnant (podpułkownik) = Alezredes,
* Oberst (pułkownik) = Ezredes,
* Generalmajor (generał-major) = Vezérőrnagy,
* Feldmarschallleutnant (feldmarszałek-podporucznik) = Altábornagy,
* General der Infanterie; General der Kavallerie; Feldzeugmeister (generał piechoty; generał kawalerii; generał artylerii) = Gyalogsági tábornok, Lovassági tábornok, Táborszernagy,
* Generaloberst (generał-pułkownik) = Vezérezredes,
* Feldmarschall (feldmarszałek). Stopnie wojskowe Marynarki Wojennej, rozpoczynając od najwyższego, to:
* Großadmiral
* Admiral
* Vizeadmiral
* Kontradmiral
* Linienschiffskapitän
* Fregattenkapitän
* Korvettenkapitän
* Linienschiffsleutnant
* Linienschiffsfähnrich
* Seefähnrich
* Oberstabsbootsmann
* Stabsbootsmann
* Unterbootsmann
* Bootsmannsmaat
* Marsgast
* Matrose 1.Klasse
* Matrose 2.Klasse. Austro-Węgry szkolą swych oficerów w 3 szkołach oficerskich:
* Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt (Theresianische Militarakademie),
* Technicznej Akademii Wojskowej w Mödling (Technische Militarakademie),
* Akademia Wojskowa Cesarzowej Ludwiki w Budapeszcie (Lodoviceum, Honvedakademia). Szczególną pozycję zajmują Gwardie przyboczne Monarchy, tj.:
* Cesarsko-Królewska Pierwsza "Arcieren" Lejbgwardia (k. k. Erste Arcieren Leibgarde),
* Królewsko-Węgierska Lejbgwardia (k. u. Leibgarde),
* Cesarsko-Królewska Lejbgwardia Trabantów (k. k. Trabantenleibgarde),
* Królewsko-Węgierska Lejbgwardia Trabantów (k. u. Trabantenleibgarde),
* Cesarski i Królewski Szwardon Lejbgwardii (K. u. K. Leibgarde Reitereskadron),
* Cesarska i Królewska Kompania Piechoty Lejbgwardii (K. u. K. Leibgarde Infanterie-kompanie). Dowódca gwardii przybocznych Monarchy posiada honorowy tytuł Pułkownika Wszystkich Gwardii oraz jest jednocześnie Wielkim Ochmistrzem Dworu.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)