| abstract
| - right|thumb|250px|Bazar Różyckiego – wejście główne Bazar Różyckiego (popularnie Różyc) – jeden z najbardziej znanych warszawskich bazarów położony przy ulicy Targowej 54, pomiędzy ulicami Targową i Brzeską na Pradze Północ. Bazar Różyckiego powstał w 1901 roku na rozległym terenie między Targową a Brzeską należącym do aptekarza Juliana Różyckiego, wynajętym i administrowanym przez Manasa Rybę. Początkowo posiadał pięć wejść i siedem kramów, jednak z czasem rozrastał się i przynosił właścicielowi ogromne zyski, a jednym z jego symboli stał się ogromny kiosk w kształcie syfonu. Choć podczas I wojny światowej Niemcy ograniczyli handel, to bazar rozwijał się nadal i w okresie międzywojennym zyskał status targowiska ogólnomiejskiego, na którym dominuje handel obuwiem i odzieżą, ale można było nabyć też żywność, sprzęt i inne rzeczy. Podczas II wojny światowej bazar stał się centrum czarnego rynku, można było tutaj nabyć mnóstwo reglamentowanych towarów, a także broń czy amunicję. W 1944 roku bazar częściowo spłonął. Mimo to handel wrócił tutaj niemal natychmiast po wkroczeniu na Pragę wojsk polskich i radzieckich. Już w 1945 roku znajdowało się na nim kilkaset stanowisk i około dwieście sklepów, a prowadzono także sprzedaż ręczną. W latach 50. XX wieku bazar upaństwowiono, jednak nadal stanowił on jedno z centrów działalności prywatnej. Często można było tu zakupić produkty niedostępne w żadnym innym miejscu. Do dzisiaj znane są też sprzedawane wówczas gorące pyzy czy flaki prosto z garów. W latach 60. planowano zlikwidować bazar, co spotkało się jednak ze znacznym sprzeciwem i planów zagospodarowania terenu nie zrealizowano. Bazar istniał dalej, a w latach 70. i 80. był u szczytu swoich najlepszych czasów. Po upadku komunizmu nastąpił dalszy rozwój bazaru, stał się jednak wówczas miejscem uważanym za niebezpieczne – w 1998 roku przetarg na dzierżawę terenu wygrała Spółdzielnia Kupców Bazaru Rożyckiego, który planował budowę m.in. dwupiętrowej hali targowej, jednak spółdzielnia zamiast tego popadła w długi. W związku z tym sprzedawcy w 1999 roku kupcy założyli stowarzyszenie kupców, które w 2001 roku podpisało trzyletnią umowę na dzierżawę terenu, jednak po jej wygaśnięciu dług jeszcze urósł, wobec czego miasto umowy nie przedłużyło. Sam bazar ostatecznie jednak stracił na znaczeniu ze względu na pojawienie się najpierw Jarmarku Europa na Stadionie Dziesięciolecia, a następnie supermarketów i centrów handlowych. Współcześnie opiekę nad bazarem sprawuje Stowarzyszenie Kupców Warszawskich Bazaru Różyckiego, które dba o utrzymanie tradycji handlowej tego miejsca. Ponadto powstające po sąsiedzku Muzeum Pragi zabiega o wpisanie bazaru na listę zabytków, dzięki czemu zachowano by to tradycyjne dla warszawiaków miejsce. W 2011 roku spadkobiercy Juliana Różyckiego odzyskali teren, jednak nie wiadomo, co będzie dalej z bazarem – nowy właściciel ma wizję wybudowania w tym miejscu nowoczesnego obiektu. W grudniu 2012 roku uprawomocnił się wyrok pozwalający na egzekucję komorniczą, która dokonała się na początku listopada 2013 roku. W 2014 roku Muzeum Warszawy wespół z Muzeum Pragi zaprezentowało koncepcję ożywienia bazaru i przekształcenia go w atrakcyjne miejsce, zaproponowano m.in. utworzenie centralnego, wewnętrznego placu z dwiema zadaszonymi halami na planie trójkątów, w których organizowane będą targowiska sezonowe, zaś część pozostałą zajmą pawilon ze sceną i kuchnią oraz nowe stragany handlowe, obłożone jednak odpowiednio zakonserwowanymi elewacjami ze starych budek. Znajdzie się też popiersie Juliana Różyckiego, które będzie jednocześnie punktem poboru wody. Zmiany nie obejmą jednak części zwróconej spadkobiercom dawnych właścicieli. Pierwszy etap prac powinien rozpocząć się w 2016 roku. W czerwcu 2002 roku przy wejściu na bazar od strony Targowej wmurowano tablicę upamiętniającą 350 lat handlu na Pradze, założenie w 1901 roku bazaru oraz założycieli targowiska.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)