| abstract
| - De Salzburger emigranten (ook: Salzburger emigranten, Duits: Salzburger Exulanten) waren lutherse geloofsvluchtelingen die in 1732 uit het Oostenrijkse Prinsaartsbisdom Salzburg verdreven werden. In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden kwamen zij onder andere terecht in Walcheren en Zeeuws-Vlaanderen. In 1727 was in het aartsbisdom Salzburg een nieuwe bisschop benoemd, die over dit gebied ook wereldlijke macht uitoefende. De bisschoppen wilden het bisdom zuiver katholiek te houden, waartoe zij op grond van de Vrede van Westfalen (1648) ook het recht hadden, maar in de uitoefening daarvan traden sommigen hard op. De zwaarste vervolging vond omstreeks 1732 plaats tijdens de regering van prinsaartsbisschop Leopold Anton von Firmian (1727-1744). Hij stelde de protestanten, meest aanhangers van de Augsburgse Confessie, voor de keus om terug te keren tot de rooms-katholieke Kerk of het land te verlaten. Op 31 oktober 1731 ondertekende hij een berucht emigratiebevel met als gevolg dat ongeveer 20.000 protestantse inwoners het land Salzburg moesten verlaten. De nieuwe bisschop was intoleranter voor de protestantse lutheranen die in het katholieke aartsbisdom woonden dan de vorige bisschop. Hij vaardigde zogenaamde "uittochtsplakkaten" uit, waarmee een nieuwe godsdienstvervolging begon. In 1732 stelden de lutheranen de bisschop een ultimatum: òf volledige geloofsvrijheid, of het recht te emigreren. De bisschop zag zijn kans schoon en bepaalde dat emigreren geen recht zou zijn maar een plicht, en wel met onmiddellijke ingang. Met steun van lutheranen in Nederland trokken grote groepen Salzburgers naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De godsdienstcrisis in Salzburg viel samen met het kolonisatieprogramma van koning Frederik Willem I van Pruisen, die de vervolgde lutheranen uitnodigde om zich te vestigen in de onbevolkte streken van Oost-Pruisen, onder andere in Litouwen. Hij stuurde zelfs commissarissen naar Beieren en Württemberg om de vluchtelingen daar op te vangen en naar zijn land te begeleiden. De Pruisische koning hoopte dat ook andere protestantse landen zijn voorbeeld zouden volgen.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)