| rdfs:comment
| - Ulica Dzielna – ulica na Muranowie, w dzielnicach Śródmieście i Wola, która biegnie od Zamenhofa do Okopowej. Nazwa "Dzielna" po raz pierwszy pojawia się w 1770 roku, a nazwa wiąże się najprawdopodobniej z tym, że ulica oddzielała (dzieliła) włóki ziemi należące do Starej i Nowej Warszawy, pierwsza drewniana zabudowa pojawiła się przy ulicy dopiero pod koniec XVIII wieku, potem powstało też wiele dworków. W 1830 zlokalizowano tutaj więzienie Pawiak, zaczęła pojawiać się coraz gęstsza zabudowa, zdominowana przez ludność żydowską. W 1865 roku do ulicy przebito ulicę Karmelicką, wcześniej ulica została wybrukowana i uzyskała gazowe latarnie.
|
| abstract
| - Ulica Dzielna – ulica na Muranowie, w dzielnicach Śródmieście i Wola, która biegnie od Zamenhofa do Okopowej. Nazwa "Dzielna" po raz pierwszy pojawia się w 1770 roku, a nazwa wiąże się najprawdopodobniej z tym, że ulica oddzielała (dzieliła) włóki ziemi należące do Starej i Nowej Warszawy, pierwsza drewniana zabudowa pojawiła się przy ulicy dopiero pod koniec XVIII wieku, potem powstało też wiele dworków. W 1830 zlokalizowano tutaj więzienie Pawiak, zaczęła pojawiać się coraz gęstsza zabudowa, zdominowana przez ludność żydowską. W 1865 roku do ulicy przebito ulicę Karmelicką, wcześniej ulica została wybrukowana i uzyskała gazowe latarnie. Większy ruch budowlany przy Dzielnej pojawił się dopiero po 1875 roku, kiedy powstało kilkadziesiąt kamienic, w większości o prostym, kiczowatym wystroju, jedynie nieliczne kamienice miały ciekawy wystrój, jak choćby wybudowana około 1900 roku kamienica nr 18, inspirowana architekturą islamu. W 1892 roku w sąsiedztwie ulicy rozpoczęto budowę kościoła św. Augustyna. Dalszy rozwój zabudowy miał miejsce do 1914 roku, w międzyczasie, bo 24 sierpnia 1908 roku, wzdłuż fragmentu ulicy oddano do użytku tory tramwajowe. W okresie międzywojennym ulica należała do najbardziej zatłoczonych w mieście, w 1934 roku na ulicy doszło do strzelaniny, podczas której rannych zostało pięć osób. W 1939 roku ulica rozpoczynała swój bieg od skrzyżowania z Zamenhofa, po czym kierowała się na zachód krzyżując się z ulicami Karmelicką, Więzienną, planowaną Trasą N-S, Smoczą i planowanym przedłużeniem Żelaznej, by zakończyć się na skrzyżowaniu z Okopową. Zabudowa ulicy nie została zniszczona podczas kampanii wrześniowej, jednak w 1940 roku ulica znalazła się niemal w całości w granicach getta. Dlatego też po upadku powstania w getcie prawie cała zabudowa ulicy została zburzona, przetrwało jedynie kilka budynków w zachodniej części ulicy, które w 1942 roku wyłączono z granic getta. Tam właśnie, na początku powstania warszawskiego, w zabudowaniach fabrycznych pod numerem 72 znajdowała się Komenda Główna Armii Krajowej, która została jednak szybko zdekonspirowana. Po kilku dniach walk i niekorzystnym przebiegu powstania na Woli sztab z Tadeuszem Komorowskim "Borem" na czele 6 sierpnia ewakuował się do szkoły na Barokowej 5. [[Plik:Dzielna (nr 72) 1.JPG|right|thumb|250px|Zabudowania Warszawskiej Fabryki Mebli Stylowych (2009)]] [[Plik:Dzielna (nr 72, rozbiórka) 8.JPG|right|thumb|250px|Zabudowania Warszawskiej Fabryki Mebli Stylowych (2010)]] W latach 50. XX wieku na ruinach dawnego Muranowa wzniesiono nowe osiedle mieszkalne w stylu socrealistycznym, zachowano jedynie kilka obiektów. Linii tramwajowej nie odbudowano. Przetrwało niewiele obiektów, a większość z nich mimo to wkrótce rozebrano. W 1965 roku na zabezpieczonych ruinach więzienia utworzono muzeum Pawiak, w 1985 roku rozebrano pozostałości fabryki Szlenkiera (choć planowano umieścić w nim Muzeum Powstania Warszawskiego), a w 2010 roku Warszawskiej Fabryki Mebli Stylowych. W 2014 roku ulica została wyremontowana na odcinku Karmelicka – Zamenhofa. Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z Zamenhofa, po czym biegnie na zachód krzyżując się kolejno z ulicami Karmelicką, aleją Jana Pawła II, Smoczą, Bellottiego i Pawią, by zakończyć się na skrzyżowaniu z Okopową. Przy ulicy Dzielnej znajdują się następujące obiekty:
* ul. Dzielna 1a – Przedszkole Specjalne nr 208
* ul. Dzielna 5a – Przedszkole nr 9
* ul. Dzielna 12 – I Komenda Rejonowa Policji – rewir dzielnicowych
* ul. Dzielna 15b – Przedszkole nr 124
* ul. Dzielna 24/26 – Muzeum Więzienia "Pawiak"
* róg al. Jana Pawła II – Skwer Jana Jura Gorzechowskiego
* róg Smoczej – Skwer Mieczysława Apfelbauma
* ul. Dzielna 58 – Kamienica przedwojenna
* ul. Dzielna 72 – nowo wybudowany apartamentowy budynek Kamienica Muranów
* ul. Dzielna 74 – Kamienica Molińskiego i Przyłupskiego Spośród nieistniejących obiektów należy wymienić:
* ul. Dzielna 7 – Synagoga Moriah
* ul. Dzielna 39 – Zakład św. Stanisława Kostki, tu przez pewien czas pracował Janusz Korczak
* ul. Dzielna 91 – Fabryka Firanek, Tiulu i Koronek „Szlenkier, Wydżga i Weyer”
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)