| abstract
| - right|250px|thumb|Jan Chrystian Szuch Jan Chrystian Szuch właśc. Johann Christian Schuch (ur. 1752 w Dreźnie; zm. 28 czerwca 1813 w Warszawie) – architekt i ogrodnik pochodzenia niemieckiego, działał w Warszawie od 1775 roku, autor projektów ogrodów w Wilanowie, na Mokotowie i w Łazienkach. Pierwsze nauki z dziedziny ogrodnictwa pobierał od swojego ojca, nadwornego ogrodnika dynastii saskiej, potem wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Dreźnie, gdzie uczył się malarstwa i inżynierii cywilnej. Dla pogłębienia wiedzy wiele podróżował, odwiedził m.in. Kew Gardens, Grand Trianon i Schönbrunn. W 1775 roku przybył do Polski, gdzie pracował dla księżnej Izabeli Lubomirskiej i hrabiego Michała Jerzego Mniszcha, dla których założył ogrody przy pałacu w Mokotowie oraz w rezydencji w Dęblinie. W 1781 roku został intendentem ogrodów królewskich Stanisława Augusta Poniatowskiego, a razem z Dominikiem Merlinim i Janem Chrystianem Kamsetzerem opracował projekt przebudowy zespołu pałacowo-parkowego Łazienki Królewskie, tworząc m.in. park w stylu angielskim. Dla zabezpieczenia majątkowego król nadał mu dużą posiadłość graniczącą od zachodu z Łazienkami, która należała do rodziny do 1831 roku i została odebrana przez władze carskie jako kara za udział Adolfa Schucha w powstaniu listopadowym. Był również autorem projektów ogrodów na Młocinach wokół pałacu Brühla, Osi Stanisławowskiej na Ujazdowie, a także w Wilanowie i w Pęcicach. Szuch założył również pierwsza szkółkę drzew owocowych w Polsce, gdzie eksperymentował z różnymi nowymi metodami osłaniania drzew od mrozu, aż do niezwykle ciężkiej zimy na przełomie 1802 i 1803 roku, która spowodowała znaczne straty finansowe. Po abdykacji króla w 1795 roku pracował dla wielu polskich arystokratycznych rodzin. W 1811 został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gdzie przedstawił kilka rozpraw naukowych na różnorodne tematy. Poślubił Ludwikę Wolską, z którą miał wiele dzieci, lecz tylko jeden syn, Adolf Grzegorz Franciszek Schuch (1792-1880), architekt, jest znany z imienia, wnukiem jego był Stanisław Grzegorz Schuch (1892-1982), sławny hipolog. Działał w loży masońskiej oraz w konspiracyjnych zebraniach polskiego środowiska wolnomularskiego. Zmarł w Warszawie, został pochowany na cmentarzu luterańskim (al. 7, rz. 1, nr 15), gdzie też spoczęli wszyscy jego potomkowie. Jego imieniem nazwana została aleja Szucha w Śródmieściu Południowym. Warto podkreślić, że rodzina Schuchów zaczęła używać spolszczonej pisowni nazwiska – Szuch – dopiero po 1945 roku. Szuch, Jan Szuch, Jan Chrystian Szuch, Jan Chrystian
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)