| abstract
| - [[Plik:Morskie Oko (nr 5).JPG|right|thumb|250px|Willa Arpada Chowańczaka (2015)]] [[Plik:Morskie Oko (nr 5, przebud).JPG|right|thumb|250px|Willa Arpada Chowańczaka (przebudowa – 09.2014)]] [[Plik:Morskie Oko (nr 5, przebudowa 3).JPG|right|thumb|250px|Willa Arpada Chowańczaka (przebudowa – 07.2014)]] [[Plik:Morskie Oko (nr 5, przebudowa 2).JPG|right|thumb|250px|Willa Arpada Chowańczaka (przebudowa – 01.2014)]] Willa Arpada Chowańczaka – willa położona przy ulicy Morskie Oko 5 (dawniej Puławska 61) na Górnym Mokotowie. Zachowaniem zaniedbanej willi interesuje się rodzina Chowańczaków zamieszkała w Buenos Aires w Argentynie. Budynek, który powstał w 1928 roku dla warszawskiego "króla futer" Arpada Chowańczaka. Podczas powstania warszawskiego miejsce to zostało zdobyte 6 sierpnia przez 3. Pluton I Pułku Szwoleżerów pod dowództwem por. Aleksandra Tyszkiewicza "Górala", a potem, bohatersko bronione, dzięki czemu gmach nigdy nie został zdobyty, pomimo jednego zabitego i wielu ciężko rannych. Willa stanowiła także punkt konspiracji przed powstaniem, ówczesny właściciel Jan Daniel Chowańczak z własnych środków skupował dla powstańców broń. Jego zasługą jest także ukrywanie w swojej willi swoich pracowników, wielu żydowskiego pochodzenia. Z willą związana jest też nieszczęśliwie zakończona historia powstańcza - pewnej nocy młoda kobieta, Hanka, która znalazła w willi schronienie, została zastrzelona w ogrodzie podczas zbierania róż. Zbierała je dla powstańca, w którym się zakochała. Współcześnie willa znajduje się w rękach prywatnych i jest zaniedbana. Stołeczny konserwator zabytków w 2005 roku wszczął postępowanie o wpisaniu willi na listę obiektów zabytkowych w celu uniemożliwienia właścicielowi terenu rozbiórki budowli. Decyzji jednak nie podjęto. 10 lipca zaskarżono decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o niewpisaniu budynku na listę zabytków i ponownie rozpoczęto postępowanie. Tym razem zostało ono zaskarżone przez właściciela posesji. 30 stycznia 2009 zawieszono postępowanie, a 24 marca 2009 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję o wszczęciu postępowania o wpisaniu na listę zabytków, podjętą w 2008 roku. Także Wojewódzki Konserwator Zabytków chce wpisać willę na listę zabytków, jednak właściciel terenu, Henryk Folek, odwołał się od tej decyzji. Planuje ją wyburzyć i w jej miejscu wybudować budynek mieszkalny. 15 kwietnia 2009, podczas pożaru, zniszczeniu uległ dach oraz poddasze willi. Po pożarze miasto przekazało sprawę do prokuratury, podejrzewając popełnienie przestępstwa poprzez podpalenie zabytkowego budynku. Po raz kolejny budynek podpalono 29 września 2010 roku, jednak tym razem uszkodzenia budowli były niewielkie. Willa nadal niszczała, jednak w 2011 roku pojawiła się nadzieja na nowego inwestora, który być może będzie chciał odrestaurować budynek. Ostatecznie w styczniu 2012 roku dotychczasowy właściciel wystawił willę na sprzedaż, którą w listopadzie nabyła spółka Andrzeja Piliszka – ma on zamiar zrewaloryzować willę, odtworzyć dawny wystrój wraz z dachem i stolarką. Rodzina nowego właściciela zamieszka w odremontowanej willi, zaś na sąsiednich działkach mają powstać nowe budynki – prace rozpoczęły się w 2013 roku według projektu Mikołaja Gierycha dla firmy AP Projekty i mają zakończyć się pod koniec 2014 roku.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)