abstract
| - De heilige Gregorius Thaumaturgis (Grieks: Γρηγόριος ο Θαυματουργός), ook Gregorius van Pontus en de Wonderman, (Neocaesarea, 213 - 270) was een Pontisch bisschop. De bisschoppen van Klein-Azië zijn van groot belang geweest bij de opbouw van de kerk, de uitbreiding van zijn invloed en de versterking van zijn instellingen. Onder hen neemt Gregorius een prominente plaats in. Van zijn pastoraal werk is echter weinig gekend en zijn geschriften zijn maar onvolledig bewaard gebleven. Oorspronkelijk was hij gekend als Theodorus (geschenk van God). Zij familie was heidens en hij kwam pas na de dood van zijn vader in contact met het christendom, toen hij 14 jaar was. Samen met zijn broer Athenodorus studeerde hij recht aan de rechtenschool van Berytus (Beiroet), dat toen een der vijf beroemde scholen van het hellenisme was. Toen zijn schoonbroer benoemd werd tot assessor (juridisch raadgever) van de Romeinse gouverneur van Palestina, hadden de jongelingen de mogelijkheid om hun zuster naar Caesarea te begeleiden. Bij hun aankomst vernamen zij dat de beroemde geleerde Origenes, hoofd van de Catechetische School van Alexandrië daar verbleef en uit nieuwsgierigheid luisterden en praatten zij met de meester. De beide jongelingen vergaten snel alles over Beiroet en het Romeins recht en werden volledig ingenomen door de grote christelijke leraar, die hen geleidelijk tot het christendom bracht. In zijn panegyrie over Origenes beschrijft Gregorius de methode van de meester om vertrouwen en eerbied te winnen bij hen die hij wou bekeren. Het was eerder door overtuigingskracht en door eerlijkheid, dan door redeneren dat Origenes bekeerlingen maakte. Gregorius studeerde eerst filosofie en vervolgens theologie,maar hij bleef met zijn gedachten zozeer bij de filosofie, dat hij de idee ontwikkelde dat het christendom de enige en ware filosofie was. Zeven jaar onderging hij de geestelijke en morele lering van Origenes. Vóór hij Palestina verliet, hield Gregorius in aanwezigheid van Origenes een openbare afscheidsrede, waarin hij de illustere meester bedankte, die hij verliet. Deze rede is om diverse redenen interessant. Als retorische oefening gaf zij blijk van de uitstekende lering van Origenes en van zijn kunde om de letterkundige smaak te ontwikkelen. Zij geeft ook inzicht in de jeugd van Gregorius en in de leermethodes van zijn meester. Een brief van Origines verwijst naar het vertrek van de twee broers, maar het is niet duidelijk of deze voor of na de redevoering geschreven is. Origenes spoort er zijn leerlingen in aan om de intellectuele schatten van de Grieken te gebruiken voor de christelijke filosofie en dus te doen zoals de Joden die de gouden schepen van de Egyptenaren gebruikten om het Heilige der Heiligen te versieren. Niettegenstaaande het vertrek uit Beiroet en de studie van het romeins recht, lijkt het er op dat Gregorius zijn oorspronkelijk plan om naar het Oosten te reizen niet had opgegeven . Hij keerde teurg naar Pontus om jurist te worden. Dit plan kon echter niet doorgaan, vermits hij tot bisschop van Caesarea gewijd werd door Phoedimus, bisschop van Amasea en metropoliet van Pontus. Dit illustreert de toename van de hiërarchie in de vroege kerk, vermits de christen gemeenschap in Caesarea zeer klein was (slechts 17 zielen), maar toch een bisschop kreeg. Uit oude kanonnieke documenten blijkt dat een gemeenschap van zelfs 10 christenen een eigen bisschop kon hebben. Toen Gregorius gewijd werd was hij 40 jaar en hij zou zijn bisdom 13 jaar leiden. Vermoedelijk legde hij veel ijver aan de dag om zijn gemeenschap te laten groeien. Bij zijn dood waren er slechts 17 heidenen meer in Caesarea. In deze periode deed hij ook de vele mirakels waarvoor hij gekend is en zijn bijnaam "Thaumaturgis" aan dankte. Zijn feestdag is op 17 november. Hij wordt aanroepen tegen aardbevingen, overstromingen en bij hopeloze en vergeten gevallen.
|