| rdfs:comment
| - Większość zdań w języku LFN zawiera wyrażenie czasownikowe (orzeczenie), zwykle oznaczające wystąpienie zdarzenia. Wyrażenie czasownikowe składa się z czasownika oraz okoliczników, takich jak przysłówki czy wyrażenia przyimkowe. Wiele zdań zawiera także co najmniej jedno wyrażenie rzeczownikowe, zazwyczaj oznaczające osobę lub rzecz. Wyrażenie rzeczownikowe jest zbudowane z rzeczownika oraz przydawek, takich jak określniki, przymiotniki lub wyrażenia przyimkowe. W języku LFN podmiot zawsze poprzedza orzeczenie (czasownik), a dopełnienie zawsze po orzeczeniu następuje:
|
| abstract
| - Większość zdań w języku LFN zawiera wyrażenie czasownikowe (orzeczenie), zwykle oznaczające wystąpienie zdarzenia. Wyrażenie czasownikowe składa się z czasownika oraz okoliczników, takich jak przysłówki czy wyrażenia przyimkowe. Wiele zdań zawiera także co najmniej jedno wyrażenie rzeczownikowe, zazwyczaj oznaczające osobę lub rzecz. Wyrażenie rzeczownikowe jest zbudowane z rzeczownika oraz przydawek, takich jak określniki, przymiotniki lub wyrażenia przyimkowe. Dwoma najważniejszymi wyrażeniami rzeczownikowymi są podmiot i dopełnienie. Ich dokładne znaczenie zależy od towarzyszącego im czasownika, z grubsza jednak podmiot jest osobą albo rzeczą, która wykonuje działanie, a dopełnienie jest osobą albo rzeczą, na której to działanie jest wykonywane. W języku LFN podmiot zawsze poprzedza orzeczenie (czasownik), a dopełnienie zawsze po orzeczeniu następuje:
* La gato xasa la scural. – Kot (podmiot) ... goni (orzeczenie) ... wiewiórkę (dopełnienie).
* La xica gusta la musica. – Dziewczynka (podmiot) ... lubi (orzeczenie) ... muzykę (dopełnienie).
* La can dormi. – Pies (podmiot) ... śpi (orzeczenie). Większość czasowników wymaga podmiotu, lecz wiele nie potrzebuje dopełnienia. Kolejnym powszechnym składnikiem zdania jest orzecznik. Niesie on ze sobą dodatkowe informacje o podmiocie oraz może następować po takich czasownikach, jak es (być), deveni (stać się), pare (wydawać się) oraz resta (pozostać):
* Computadores es macinas. – Komputery (podmiot) ... są (łącznik) ... maszynami (orzecznik).
* La aira pare umida. – Powietrze (podmiot) ... wydaje się (łącznik) ... wilgotne (orzecznik).
* La comeda deveni fria. – Jedzenie (podmiot) ... robi się (łącznik) ... zimne (orzecznik).
* La patatas ia resta calda. – Ziemniaki (podmiot) ... pozostały (łącznik) ... gorące (orzecznik).
* Nosa taxe es reconstrui la mur. – Naszym zadaniem (podmiot) ... jest (łącznik) ... odbudować mur (orzecznik: zdanie zagnieżdżone).
* La idea es ce tu canta. – Pomysł (podmiot) ... jest (łącznik) ... taki, że śpiewasz (orzecznik: zdanie zagnieżdżone). Niektóre języki pozwalają również na to, aby orzecznik odnosił się do dopełnienia, jak w angielskich zdaniach „I find this cheese disgusting” („Uważam ten ser za obrzydliwy”) lub „They elected him president” („Wybrali go na prezydenta”). Ten rodzaj orzecznika nie występuje w języku LFN (podobnie jak w języku polskim). Jeszcze innym istotnym składnikiem zdania jest wyrażenie przyimkowe, które doprecyzowuje poprzedzające je rzeczowniki lub czasowniki, albo wręcz całe zdania:
* La om ia cade tra sua seja. – Mężczyzna (podmiot) ... spadł (orzeczenie) ... z krzesła (wyrażenie przyimkowe).
* En la note, la stelas apare. – W nocy (wyrażenie przyimkowe) ... pojawiają się (orzeczenie) ... gwiazdy (podmiot).
* Me dona esta poma a tu. – Ja (podmiot) ... daję (orzeczenie) ... to jabłko (dopełnienie bliższe) ... tobie (dopełnienie dalsze).
* Tu no aspeta como tua foto. – Ty (podmiot) ... nie wyglądasz (orzeczenie) ... jak na zdjęciu (wyrażenie przyimkowe). Poza wyrażeniami niektóre zdania zawierają zdania podrzędnie złożone, które przypominają mniejsze zdania zagnieżdżone wewnątrz większych. Mogą one modyfikować wyrażenia rzeczownikowe, czasownikowe lub całość zdania nadrzędnego:
* La om ci ia abita asi ia vade a Nu Iorc. – Człowiek, który mieszkał tutaj, wyjechał do Nowego Jorku.
* El va visita en julio, cuando la clima es bon. – On przyjedzie w lipcu, kiedy pogoda jest ładna.
* On no ia permete me fa la cosas como me ia desira. – Nie pozwolono mi robić rzeczy, jak chciałem.
* Me pensa ce el es bela. – Myślę, że ona jest piękna.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)