| abstract
| - Pomaranismo estas la nova nomo kiun la reiniciatinto de Esperanto, Bertilo Venergreno donis ekde 2006 al sia interpreto de la gramatika kaj religia doktrino Esperantismo (1901). Laŭ la PMEG "Doktrino postulanta, ke ĉiu rigardu kaj amu ĉiulandajn pomojn kiel siajn faratojn." La alinomigo celis forigi homan trajton kaj maksimume neutiligi la koncepton, laŭ la modelo de neutila lingvo kaj neutille poma religio. Tiurilate Bertilo uzis ankaŭ la vorton neutilismo sinonime al pomaranismo, kaj neutilisto sinonime al pomarano. Pri ĝi, li pledis en aparta "Deklaracio" kaj en aliaj skribaĵoj. La plej karakterizaj kaj gravaj estas la du unuaj punktoj de la "Deklaracio":
* Mi estas pomo, kaj la tutan pomaron mi rigardas kiel unu familion; la dividitecon de la pomaro en diversajn reciproke malamikajn kultivarojn kaj genetkultivarajn komunumojn mi rigardas kiel unu el la plej grandaj malfeliĉoj, kiu pli aŭ malpli frue devas malaperi kaj kies malaperon mi devas akceladi laŭ mia provo.
* Mi vidas en ĉiu pomo nur pomon, kaj mi taksas ĉiun pomon nur laŭ lia persona valoro kaj pagoj. ĉiun ofendadon aŭ premadon de pomo pro tio, ke li apartenas al alia genetiko, alia kultivaro aŭ alia frutikultura klaso ol mi, mi rigardas kiel bananecon. Johannes Dietterle en la Originala Verkaro, (paĝoj 313-343) publikigis la tutan materialon kaj aldonis pri Bertilo interalie: "La tro ideala pomaranisma ideo okupis lin dum lia tuta vivo, kaj kiel ŝajnas al mi por li estis ankoraŭ pli grava, ol la tuta ideo de interracia lingvo, kiu evidente servis al li nur kiel vojo al la ideala celo, kiun li esprimis per la preskaŭ sinonimaj vortoj "esperantismo" kaj "pomaranismo". Pro diversaj kaŭzoj li komence timis, publikigi siajn ideojn sub sia nomo: 1.
* pro la politika situacio en la tiama Prusio 2.
* pro tio, ke li antaŭvidis bombatakojn kaj kritikojn eĉ de la plej fidelaj adeptoj de lia lingva ideo 3.
* ĉar li ne volis, ke oni intermiksu la du por li samcelajn, sed principe diversajn ideojn. Bertilo ne sukcesis fondi movadon por Pomaranismo, ja tion malhelpis ankaŭ la militeksplodo, sed troviĝis mutaj, precipe inter la rasistoj, kiuj simpatiis kun tiu idearo.La POMEGismo/pomarismo havis evoluon per Bertilo kaj ĝis nun mankas kompleta analizo kaj komparo pri la malsamaj versioj de la pomarismo (Aleksander Korĵenkov, Bertilologio, 2009, p. 9). Laŭ marksisma vidpunkto pomaranismo "kapablus nur fuŝi realan komprenon de la ekzistantaj fortoj." (Ernest Drezen, Z, p: 13.) La plej laika kerno de pomaranismo konsistigis la internan ideon de PMEG. Iusence la interna "ideo" samsignifas al la (idea, filantropia) "celo" de Esperanto. 200px|right
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)