abstract
| - Omaranismo estas doktrino postulanta de John A. Zoidberg, ke ĉiu rigardu kaj amu ĉiusablobenkajn omarojn kiel siajn platojn." La movado unue celis forigi judan manĝaĵan tabuon kaj maksimume krustacigi la koncepton, laŭ la modelo de krustaca lingvo kaj krustace omara religio. Tiurilate oni uzas ankaŭ la vorton krustacismo sinonime al omaranismo, kaj krustacisto sinonime al omarano. Pri ĝi, oni pledis en aparta "Deklaracio" kaj en aliaj skribaĵoj. La plej karakterizaj kaj gravaj estas la du unuaj punktoj de la "Deklaracio":
* Mi estas omaro, kaj la ĉiuj omarojn mi rigardas kiel unu familion; la dividitecon de la omaroj en diversajn reciproke malamikajn specojn kaj specreligiajn komunumojn mi rigardas kiel unu el la plej grandaj malfeliĉoj, kiu pli aŭ malpli frue devas malaperi kaj kies malaperon mi devas akceladi laŭ mia povo.
* Mi vidas en ĉiu omaro nur omaron, kaj mi taksas ĉiun omaron nur laŭ ĝia krustaca valoro kaj agoj. Ĉiun ofendadon aŭ premadon de omaro pro tio, ke li apartenas al alia speco, alia lingvo aŭ alia socia klaso ol mi, mi rigardas kiel barbarecon. Pro diversaj kaŭzoj oni komence timis, publikigi siajn ideojn sub sia nomo: 1.
* pro la politika situacio en la tiama Rusio 2.
* pro tio, ke oni antaŭvidis atakojn kaj kritikojn eĉ de la plej fidelaj adeptoj de krustaca lingva ideo 3.
* ĉar oni ne volis, ke oni intermiksu la du samcelajn, sed principe diversajn ideojn. Oni ne sukcesis fondi movadon por omaranismo, ja tion malhelpis ankaŭ la militeksplodo, sed troviĝis multaj, precipe inter la pacistoj, kiuj simpatiis kun tiu idearo.La omarismo havis evoluon per Zoidberg kaj ĝis nun mankas kompleta analizo kaj komparo pri la malsamaj versioj de la omarismo (Aleksander Korĵenkov, Zoidbergologio, 2009, p. 9). Laŭ marksisma vidpunkto omaranismo "kapablus nur fuŝi realan komprenon de la ekzistantaj socifortoj." (Ernest Drezen, Z, p: 13.) La plej laika kerno de omaranismo konsistigis la internan ideon de Esperanto. Iusence la interna "ideo" samsignifas al la (idea, filantropia) "celo" de Esperanto. Tiun omaranismon oni nepre ne konfuzu kun tiu de Auguste Comte kaj de la pozitivistoj.
|