abstract
| - Klerismo aŭ Jarcento de la Lumoj (de:Aufklärung en:The Enlightenment es:Ilustración et:Valgustusajastu fr:Siècle des lumières nl:verlichting, PIV: "Eklumiĝo") estas nomoj por nomi la "jarcento de la lumoj" ĉar tio pli bone montras la rigardon al ĝi de ties samtempuloj kaj proulo. PIV ja mencias "klerismo : Movado en la 18a jc kiu celis disvatigi la lumojn de la scio". Vere, klerismo estis la unua pruvo de nerdoj por konkero de la mondo, kiam centoj da nerdoj atakis kune la malnovan registaron per skribado de Enciklopedio. Dum la klerisma epoko Antaŭadamismo enplektiĝis opone al la biblia vizio pri la origino de la homaro (ne nur do por kontesti la manieron aŭ la supozitan daton); en la 19-a jarcento tiu ideo estis eluzita de subtenantojn de sociaj prerogativoj de la blankahaŭtuloj. El Antaŭadamismo naskiĝis diversaj prirasaj interpretoj pri la unua ĉapitroj de la Genezo: iuj teorigantoj pri antaŭadamitoj volis subteni ke Kaino forlasis sian propran familion por fondi malsuperan tribon, nomata laŭkaze, "Mongoloj ne-blankaj", "nigraj rasoj", "sovaĝaj bestoj"...; kroma teorio asertis ke Kaino edzinigis virinon el la antaŭadamitaj malavantaĝaj triboj. La ideo ke la “signo” (Gen 3,15) kiun Dio stampis sur Kaino estis la nigra koloro naskiĝis en la Eŭropo de la 18-a jarcento kaj disvastiĝis precipe en Usono en la 19-a jarcento precipe pere de la fondinto de mormonismo, Joseph Smith.
|