| rdfs:comment
| - Jurydyka – jednostka osadnicza znajdująca się w obrębie miasta lub w jego strefie podmiejskiej wyłączona spod miejskiej jurysdykcji zarówno administracyjnej, jak i sądowniczej, należąca najczęściej do prywatnych właścicieli lub do klasztorów. Pierwsze jurydyki wokół Warszawy zaczęły powstawać już w XIV wieku, jednak jako forma prawna została zapoczątkowana ustawą w 1559 roku. Od tego czasu wokół niezależnych Starej i Nowej Warszawy powstało kilkadziesiąt jurydyk, a w szczytowym momencie było ich 28. Próbę ich zlikwidowania podjęto w II połowie XVIII wieku, udało się to dopiero 18 kwietnia 1791 roku, kiedy to przyjęto likwidującą jurydyki uchwałę zwaną Prawo o miastach. Weszła ona w życie w 1794 roku, jednak mimo to wiele osiedle jeszcze przez pewien czas nie poddawało się jurysdykcji warsz
|
| abstract
| - Jurydyka – jednostka osadnicza znajdująca się w obrębie miasta lub w jego strefie podmiejskiej wyłączona spod miejskiej jurysdykcji zarówno administracyjnej, jak i sądowniczej, należąca najczęściej do prywatnych właścicieli lub do klasztorów. Pierwsze jurydyki wokół Warszawy zaczęły powstawać już w XIV wieku, jednak jako forma prawna została zapoczątkowana ustawą w 1559 roku. Od tego czasu wokół niezależnych Starej i Nowej Warszawy powstało kilkadziesiąt jurydyk, a w szczytowym momencie było ich 28. Próbę ich zlikwidowania podjęto w II połowie XVIII wieku, udało się to dopiero 18 kwietnia 1791 roku, kiedy to przyjęto likwidującą jurydyki uchwałę zwaną Prawo o miastach. Weszła ona w życie w 1794 roku, jednak mimo to wiele osiedle jeszcze przez pewien czas nie poddawało się jurysdykcji warszawskiego ratusza. W dniu likwidacji w jurydykach mieszkało około 25 tysięcy osób. Na obszarze współczesnej Warszawy istniały następujące jurydyki:
* Aleksandria – pomiędzy dzisiejszymi ulicami Kopernika, Tamką i Topiel,
* Bielino – wokół dzisiejszego placu Dąbrowskiego i wzdłuż współczesnej ulicy Wilczej,
* Bożydar-Kałęczyn – pomiędzy współczesnymi ulicami Książęcą i Smolną,
* Dziekania – w rejonie współczesnych ulic Kanonia i Dziekania,
* Dziekanka – przy Krakowskim Przedmieściu i ulicy Trębackiej,
* Golędzinów – na współczesnym Golędzinowie,
* Grzybów – wokół dzisiejszego placu Grzybowskiego,
* Kapitulna – wzdłuż współczesnej ulicy Kapitulnej,
* Leszno – wzdłuż współczesnej alei "Solidarności", a dawnej ulicy Leszno,
* Mariensztat – w okolicach dzisiejszego Rynku Mariensztackiego,
* Nowogrodzka – wzdłuż współczesnej ulicy Nowogrodzkiej,
* Nowolipie – między współczesnymi ulicami Nowolipie i Nowolipki,
* Nowoświecka – w rejonie Nowego Światu i Ordynackiej,
* Ordynacka – w pobliżu współczesnej ulicy Ordynackiej,
* Parysowska – pomiędzy współczesnymi ulicami Miłą i Muranowską,
* Praga – na obszarze wsi Praga,
* Skaryszew-Kamion – na obszarach wsi Skaryszew i Kamion,
* Solec – w rejonie współczesnego Rynku Soleckiego,
* Stanisławów – między ulicami Leszczyńską i Radną,
* Szpitalna – istniała w rejonie Nowego Światu, została zastąpiona jurydyką Nowoświecką,
* Szymanowska – w pobliżu współczesnej ulicy Inflanckiej,
* Świętojerska – wzdłuż współczesnej ulicy Świętojerskiej,
* Tamka-Kałęczyn – w okolicach ulic Tamka i Solec,
* Tłomackie (Tłumackie) – w otoczeniu placyku Tłomackie,
* Waliców – w okolicach dzisiejszej ulicy Waliców,
* Wielądka – w okolicach dzisiejszej ulicy Stawki,
* Wielopole – w okolicach dzisiejszego placu Żelaznej Bramy,
* Wierzbowska – w pobliżu dzisiejszych ulic Wierzbowej i Trębackiej. Jurydyki niezrealizowane:
* Ujazdowska – między Mokotowską a Wiejską, według planów Tylmana z Gameren.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)