| rdfs:comment
| - Do najwcześniejszych dzieł literatury japońskiej należą napisane chińskimi ideogramami: Kojiki („Dzieje starożytne", ukończone w r. 712 n.e., sięgające od doby bogów i bohaterów aż do 628 n.e.) i Nihongi („Roczniki japońskie", ukończone w r. 720, sięgające r. 696) Krótkie poezje japońskie przybrały formę pięciowierszową, zwaną „tanka" (5 + 7 + 5 + 7 -f, 7 zgłosek), dalszym jej zwężeniem „haikai" (haiku) (5 + 7 + 5 zgłosek.)
|
| abstract
| - Do najwcześniejszych dzieł literatury japońskiej należą napisane chińskimi ideogramami: Kojiki („Dzieje starożytne", ukończone w r. 712 n.e., sięgające od doby bogów i bohaterów aż do 628 n.e.) i Nihongi („Roczniki japońskie", ukończone w r. 720, sięgające r. 696) Wynikiem ruchu narodowego był zbiór pieśni Manyoshu („dziesięć tysięcy listków", przez Yakamochi, 759, nieukończony). Przykładami dawnej liryki japońskiej są Kokinshu („Dawne i nowe poezje"), w których najwybitniejszymi poetami są Narihira (825—880) i Tsurayuki (882— 946), jeden z redaktorów, jako autor Tosanikki („Dziennik z Tosa"), również pierwszy japoński prozaik, posługujący się pismem japońskim. Krótkie poezje japońskie przybrały formę pięciowierszową, zwaną „tanka" (5 + 7 + 5 + 7 -f, 7 zgłosek), dalszym jej zwężeniem „haikai" (haiku) (5 + 7 + 5 zgłosek.) Pierwszymi pomnikami epiki były romantyczne Monogataris (X—XIII. w.); jeden z najpierwszych: „Ise-Monogatari" opowiada losy poety Narihira; najsławniejszy to Genji-Monogatari pani Murasaki Shikibu (ok. 1000), klasyczne arcydzieło prozy japońskiej. Rodzajem epopei ludowej jest Heike - Monogatari (XIII. w.). Liryka i epika upadają w XVII wieku, ustępując ruchowi literacko-naukowemu. Na miejsce buddyjskiej mistyki i scholastyki średniowiecza, pod wpływem chińskim, powstaje neokonfucjanizm, przechodzący podobne koleje jak nowa środkowo-europejska filozofia tych czasów. Ihara Saikaku (1642-93)toruje drogi powieści, a na szczyt wznosi ją Kyokutei Bakin (1767—1848). Głównymi przedstawicielami działalności krytycznej, zwiastującej nadejście odrodzenia, są Karno Mabuchi (1697—1769) i jego uczeń Motoori Norinaga (1730—1801). Dramat, wywodzący się z komicznych intermediów w religijnych misteriach szintoistycznych oraz z wzorów chińskich rozwija się szczególnie w XVII i XVIII w. Japońskim Szekspirem i Molierem zarazem jest Chikamatsu Monzaeuion (1653-1724). Uprawiane są też tzw. „no", zbliżone do dawnych oper europejskich (sięgające X. w., do szczytu dochodzące w XV. w.), oraz deklamacyjne „Joruri", a także teatr marionetek. Modernizm japoński rozpoczął się ok. 1880 pod wpływem europejskim, zwłaszcza angielskim. Tłumaczy się autorów obcych, Tsubouchi Yuzo (piszący pod pseudonimem Tsubouchi Shoyo), powieściopisarz i poeta dramatyczny, pisze rozprawę o duchu literatury powieściowej, a Toyama Masakazu, Yatabe Ryokichi i Tetsujiro Inouye wydają swe „Poezje w nowym stylu" (Shintaishisho). Kawakami, założyciel Soshi Shibai („Młoda scena") przekształca teatr japoński na wzór europejski. Nowoczesna literatura filozoficzna i naukowa znajdują się wówczas pod wpływem europejskim, choć, zwłaszcza w środowiskach buddyjskich, przejawiają się dążenia do nawiązani łączności z tradycją narodową. kategoria:słownikkategoria:Japoniakategoria:literatura
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)