| rdfs:comment
| - Wójt - z niemieckiego wyrazu Vogt, zwierzchnik miejski, to znaczył dawniej w miastach co dziś burmistrz lub prezydent, a przy tern posiadał jeszcze władzę sądową. Gdy za Piastów zakładano miasta na prawie niemieckiim, ten który uzyskał przywilej, albo był w mieście na bo wybrany, zostawał wójtem. Wójtów miejskich mamy już w wieku XII. Mieli oni oddzielne przywileje i wolni byli od stawania zbrojnego pod chorągwią. W miastach na prawie niemieckim wójt obierany był spośród rajców, a sądził razem z ławnikami.
|
| abstract
| - Wójt - z niemieckiego wyrazu Vogt, zwierzchnik miejski, to znaczył dawniej w miastach co dziś burmistrz lub prezydent, a przy tern posiadał jeszcze władzę sądową. Gdy za Piastów zakładano miasta na prawie niemieckiim, ten który uzyskał przywilej, albo był w mieście na bo wybrany, zostawał wójtem. Wójtów miejskich mamy już w wieku XII. Mieli oni oddzielne przywileje i wolni byli od stawania zbrojnego pod chorągwią. Bolesław V (Wstydliwy) w roku 1257 nadał prawo niemieckie dla Krakowa i wójta w nim postanowił. Gdy w r. 1311 mieszczanie krakowscy pod wodzą wójta Alberta podnieśli bunt przeciwko Władysławowi Łokietkowi, ten ukarał ich za to odebraniem prawa swobodnego obioru wójta. Tak jak sołtystwa były tylko po wsiach, tak wójtostwa pierwotnie tylko po miastach. W każdym mieście, zwłaszcza królewskim, znajdowało się kilka łanów ziemi, rodzaj małego folwarku, który oddawany był jako utrzymanie dla wójta i stąd dostawał nazwę wójtostwa. Oprócz miast rządzących się prawem niemieckim, zakładano miasta na prawie polskim, i stanowiono także wójtów tylko bez podobnej jurysdykcji sądowej jak niemiecka. Następnie pojawili się wójci i w miasteczkach prywatnych czyli dziedzicznych, a nawet dominiach wojskich, gdzie sądzili drobniejsze sprawy w zastępstwie swych dziedziców. W miastach na prawie niemieckim wójt obierany był spośród rajców, a sądził razem z ławnikami. 0 wójtach było dosyć przysłów polskich, np.: „Idąc do wójta, oba się bójta", „Czyja sprawa? — wójta, kto sądzi? — pan wójt", „Jaki wójt, taka i gromada", „Nie pójdziemy do wójta" itp. Księga Rzeczy Polskich wyd. Macierzy Polskiej (1898) Kategoria:Urzędy w dawnej Polsce Kategoria:Historia Polski
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)