De gnostiek is een verzamelnaam voor een brede waaier aan religieuze stromingen en mystieke tradities binnen het vroege christendom, die hun bloeitijd beleefden in de eerste, tweede en derde eeuw na Christus en deels teruggrepen op oude (paganistische) tradities van voor onze jaartelling. De gnostiek is opnieuw onder de aandacht gekomen door de vondst van 52 geschriften bij Nag Hammadi in Egypte (1945). Onder deze geschriften bevinden zich merendeels gnostische en gnostiserende teksten.
De gnostiek is een verzamelnaam voor een brede waaier aan religieuze stromingen en mystieke tradities binnen het vroege christendom, die hun bloeitijd beleefden in de eerste, tweede en derde eeuw na Christus en deels teruggrepen op oude (paganistische) tradities van voor onze jaartelling. De gnostiek is opnieuw onder de aandacht gekomen door de vondst van 52 geschriften bij Nag Hammadi in Egypte (1945). Onder deze geschriften bevinden zich merendeels gnostische en gnostiserende teksten. Sommige hedendaagse historici neigen er naar de gnostiek een invloedrijke positie te verlenen in de wordingsgeschiedenis van het vroege christendom. Op het Concilie van Nicaea in 325 aanvaardde de Kerk onder druk van keizer Constantijn de Grote de Geloofsbelijdenis van Nicea. Hoewel de inhoud van deze geloofsbelijdenis vooral gericht was tegen het arianisme verwierp de belijdenis ook gnostieke leringen.