| abstract
| - Ulica Świętojerska – ulica położona na Muranowie i Nowym Mieście w dzielnicy Śródmieście, która biegnie od ul. Freta do ul. Andersa. right|thumb|250px|Ulica Świętojerska zimą right|thumb|250px|Ulica Świętojerska zimą [[Plik:Świętojerska (tablica MSI).JPG|right|thumb|250px|Tablica informacyjna MSI]] Ulica była dawną drogą narolną jurydyki Świętojerska, należącej do kanoników regularnych z pobliskiego kościoła św. Jerzego, ulica została po raz pierwszy odnotowana w 1388 roku – znajdowały się tutaj przyklasztorne ogrody, wydzierżawione mieszczanom. Nazwa ulicy po raz pierwszy pojawia się w dokumentach w 1485 roku jako Przy Świętym Jerzym, otaczająca ją zabudowa była głównie drewniana, mieszkali tutaj rzemieślnicy i rolnicy – w 1660 roku były tutaj 24 domy i dworki oraz cztery browary. Część ogrodów w 1676 roku wykupił Jan Dobrogost Krasiński i przystąpił do budowa własnego pałacu, otoczonego barokowym ogrodem. W XVII i XVIII wieku funkcjonowały dwie wersje nazwy ulicy – Świętego Jerzego oraz Świętojerska (z różnymi formami fonetycznymi imienia Jerzy) – obie wywodzące się od istniejącego w sąsiedztwie kościoła św. Jerzego, przy czym z czasem przeważyła ta druga nazwa. W XVIII wieku przy ulicy zaczęły pojawiać się pierwsze kamienice, a wraz z nimi pałace Konstantego Platera (nr 16/20), Wendorfa (nr 30) i Morandich (nr 32) – w 1784 roku dokumenty wyliczały przy ul. Świętojerskiej trzy pałace, dwanaście kamienic, klasztor, szpital żydowski oraz piętnaście dworków drewnianych. W tych budynkach zamieszkiwało 850 osób, w tym przeszło stu rzemieślników, dwustu wyrobników oraz wielu nędzarzy. Dnia 18 kwietnia 1794 roku na ul. Świętojerskiej doszło do pojedynku między powstańcami a wojskiem rosyjskim, w wyniku czego kilku budynków zostało spalonych. Szybszy rozwój ulicy nastąpił po 1810 roku w związku z przebiciem ul. Nowiniarskiej, wówczas to otoczenie zostało zabudowane licznymi klasycystycznymi kamienicami. Ulica biegła wówczas od ul. Freta do ul. Nalewki, w tym czasie zamknięty został dawny kościół św. Jerzego, który w 1824 roku stał się fabryką braci Evansów (potem Lilpop, Rau i Loewenstein), w niej też w 1835 roku po raz pierwszy zastosowano nieuliczne oświetlenie gazowe. W II połowie XIX wieku wśród mieszkańców ulicy zaczęli dominować Żydzi, którzy wyspecjalizowali się w handlu towarami korzennymi, suknami, płótnami oraz futrami. W 1862 roku ulica została uregulowana, zaś w 1881 roku uruchomiono linię tramwaju konnego, która dotrwała do 1908 roku i nie została przebudowana na linię tramwaju elektrycznego. Na początku XX wieku ul. Świętojerska miała charakter ulicy handlowej, co podkreśliła jeszcze dokonana w 1913 roku przebudowa dawnego kościoła na halą targową (nr 4/6), i charakter ten utrzymał się przez cały okres międzywojenny, tworząc fragment rozległej handlowej dzielnicy, rozlewające się z pobliskich ważnych ulic – ul. Nalewki i ul. Bonifraterskiej. W 1939 roku ulica rozpoczynała się od ul. Freta, po czym biegła na zachód, krzyżując się z ulicami Ciasną, Nowiniarską, Bonifraterską i Wałową, by zakończyć się na ul. Nalewki. Leżała na terenie trzech komisariatów: II Stare Miasto, IV Muranów oraz XII Ratuszowy. Podczas II wojny światowej ulica znalazła się w granicach getta warszawskiego, jednak po zmianach jego granic w 1941 roku pozostała w nim jedynie zachodnia część ulicy – w tym rejonie zakopana była trzecia część Archiwum Ringelbluma, jednak nigdy nie udało się jej odnaleźć (w 2013 roku wystosowano apel o wznowienie poszukiwań). Zabudowa ulicy uległa zniszczeniu najpierw w 1943 roku podczas powstania w getcie warszawskim (część zachodnia), zaś pozostała część została zniszczona w 1944 roku, w wyniku powstania warszawskiego. Po wojnie ulica została w zachodnim odcinku wygięta ku północy, aby spotkać się z ul. Anielewicza, wyburzono wszelkie ruiny przedwojennych budynków (w tym kościoła św. Jerzego), zaś jej otoczenie zostało w latach 60. XX wieku całkowicie zabudowane nowymi budynkami. Do 1972 roku na ul. Świętojerskiej znajdowała się trakcja trolejbusowa dla pobliskiej pętli Franciszkańska, zaś autobusy pojechały ul. Świętojerską po raz pierwszy w 1999 roku – była to linia 180. W 2014 roku ulica została przebudowana na odcinku Bonifraterska – Freta. Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Freta, po czym biegnie na zachód, krzyżując się kolejno z ulicami Ciasną, Telakowskiej, Nowiniarską, Bonifraterską i Wałową, by zakoczyć się u zbiegu z ul. Andersa i ul. Anielewicza. Wzdłuż ulicy, na odcinku Bonifraterska – Andersa, biegnie ścieżka rowerowa. [[Plik:Pomnik granic getta Świętojerska.JPG|right|thumb|250px|Tablica upamiętniająca mur getta]] Przy ulicy znajduje się Instytut Wzornictwa Przemysłowego i Szkoła Wyższa Rzemiosł Artystycznych (nr 3/5/7), Zespół Medycznych Szkół Policealnych (nr 9), Śródmiejski Ośrodek Opiekuńczy (nr 12a), Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia imienia Oskara Kolberga (nr 24) oraz Ogród Krasińskich, w jej bliskim sąsiedztwie mieści się także Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej. Przy ul. Świętojerskiej znajduje się też kilka tablic pamiątkowych – na bloku nr 4/10 widnieje tablica upamiętniająca 104. samodzielną kompanię związku syndykalistów polskich ze zgrupowania „Róg”, na budynku nr 16 znajdują się tablice upamiętniająca adwokatów i aplikantów adwokackich poległych podczas powstania warszawskiego oraz adwokatów, którzy zginęli w czasie katastrofy smoleńskiej, zaś na wysokości ul. Nowiniarskiej znajduje się pomnik granic getta.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)