. "Baszta Mostowa"@pl . "Kategoria:Zabytki [[Plik:Baszta Mostowa.JPG|right|thumb|250px|Widok budynku z Baszty Marsza\u0142kowskiej]] right|thumb|250px|Tablica pami\u0105tkowa Baszta Mostowa \u2013 budynek mieszcz\u0105cy si\u0119 przy ulicy Bole\u015B\u0107 2, b\u0119d\u0105cy pozosta\u0142o\u015Bci\u0105 i dawn\u0105 bram\u0105 wjazdow\u0105 na most Zygmunta Augusta, kt\u00F3ry rozpoczyna\u0142 si\u0119 w tym miejscu i istnia\u0142 w latach 1573\u20131603. Dzi\u015B w budynku mie\u015Bci si\u0119 teatr Stara Prochoffnia. Baszta Mostowa zosta\u0142a wzniesiona w latach 1581\u20131582 na polecenie kr\u00F3lowej Anny Jagiellonki jako brama wjazdowa na drewniany most Zygmunta Augusta, znajduj\u0105cy si\u0119 u wylotu Chwaliszewa (potem Mostowej). Baszta by\u0142a pierwotnie dwukondygnacyjn\u0105 bram\u0105 miejsk\u0105 ze stra\u017Cnicami i s\u0142u\u017Cy\u0142a do ochrony mostu oraz regulowania ruchu na nim \u2013 w parterze znajdowa\u0142 si\u0119 przejazd dziel\u0105cy konstrukcj\u0119 budynku na dwie cz\u0119\u015Bci. Prosto z bramy w baszcie wje\u017Cd\u017Ca\u0142o si\u0119 na most. Za przepraw\u0119 pobierano op\u0142at\u0119, a porz\u0105dku strzeg\u0142a specjalna milicja. Most Zygmunta Augusta uleg\u0142 zniszczeniu w 1603 roku, wobec czego brama straci\u0142a swoja funkcj\u0119. Dopiero z inicjatywy kr\u00F3la W\u0142adys\u0142awa IV w latach 1648\u20131649 przekszta\u0142cono budynek na magazyn prochu strzelniczego, czyli prochowni\u0119, i w tym celu zamurowano przejazd bramny. Prochownia istnia\u0142a w tym miejscu ponad 120 lat, jednak w zwi\u0105zku z ci\u0105g\u0142\u0105 rozbudow\u0105 miasta zacz\u0119\u0142a ona coraz bardziej zagra\u017Ca\u0107 mieszka\u0144com. Magazyn prochu przeniesiono na ul. Okopow\u0105, budynek natomiast w 1769 roku zacz\u0119to przekszta\u0142ca\u0107 na wi\u0119zienie, zwane Domem Kary i Poprawy. W zwi\u0105zku z tym do dawnej baszty dobudowano w 1769 roku budynek frontowy oraz w 1788 roku skrzyd\u0142o \u0142\u0105cz\u0105ce go z dawn\u0105 baszt\u0105. Projekt rozbudowy przygotowa\u0142 Jakub Fontana. W wi\u0119zieniu marsza\u0142kowskim osadzano za r\u00F3\u017Cne przest\u0119pstwa, przewa\u017Cnie za z\u0142odziejstwo i d\u0142ugi. Wi\u0119\u017Aniowie nie byli traktowani r\u00F3wno. Ci zad\u0142u\u017Ceni nie byli bici, nie wysy\u0142ano ich do rob\u00F3t publicznych, a nawet mogli chodzi\u0107 po mie\u015Bcie i \u017Cebra\u0107. W 1835 roku wi\u0119zienie przeniesiono na nowo otwarty Pawiak, a budynek w 1838 roku przekszta\u0142cono w kamienic\u0119 czynszow\u0105. Budynek zosta\u0142 spalony w 1944 roku, odbudowano j\u0105 po uszkodzeniach wojennych w latach 1961\u20131967 z wyeksponowaniem pierwotnych cech gotyckich obiektu. W 1972 roku w budynku umieszczono za\u0142o\u017Cony przez Wojciecha Siemiona Teatr Stara Prochownia. Wsp\u00F3\u0142cze\u015Bnie budynek sk\u0142ada si\u0119 z trzech skrzyde\u0142: zachodniego, o wczesnoklasycystycznej, bogato dekorowanej fasadzie, wschodniego, b\u0119d\u0105cego w\u0142a\u015Bciw\u0105 p\u00F3\u017Anogotyck\u0105 baszt\u0105 oraz po\u0142udniowego. \u0142\u0105cz\u0105cego pozosta\u0142e dwa skrzyd\u0142a. Warto zwr\u00F3ci\u0107 uwag\u0119, \u017Ce baszta znajdowa\u0142a si\u0119 dok\u0142adnie nad brzegiem Wis\u0142y, wobec czego wida\u0107, jak bardzo rzeka oddali\u0142a si\u0119 od skarpy wi\u015Blanej. Ponadto cz\u0119\u015B\u0107 mur\u00F3w baszty znajduje si\u0119 pod ziemi\u0105, nawet do g\u0142\u0119boko\u015Bci p\u00F3\u0142tora metra, co \u015Bwiadczy o tym, jak bardzo podni\u00F3s\u0142 si\u0119 poziom gruntu przez kilkaset lat. Na fasadzie budynku umieszczona jest tablica upami\u0119tniaj\u0105ca \u017Co\u0142nierzy batalionu \"Dzik\" zgrupowania \"R\u00F3g\", kt\u00F3rzy walczyli w czasie powstania warszawskiego w tym rejonie. Kategoria:Obiekty obronne Kategoria:\u015Ar\u00F3dmie\u015Bcie"@pl . . . "Kategoria:Zabytki [[Plik:Baszta Mostowa.JPG|right|thumb|250px|Widok budynku z Baszty Marsza\u0142kowskiej]] right|thumb|250px|Tablica pami\u0105tkowa Baszta Mostowa \u2013 budynek mieszcz\u0105cy si\u0119 przy ulicy Bole\u015B\u0107 2, b\u0119d\u0105cy pozosta\u0142o\u015Bci\u0105 i dawn\u0105 bram\u0105 wjazdow\u0105 na most Zygmunta Augusta, kt\u00F3ry rozpoczyna\u0142 si\u0119 w tym miejscu i istnia\u0142 w latach 1573\u20131603. Dzi\u015B w budynku mie\u015Bci si\u0119 teatr Stara Prochoffnia."@pl .